Suriye'nin güneyindeki Süveyda vilayetinde haftalardır süren çatışma ve gerilimin ardından, Dürzi Unitaryen Cemaati ile Şam hükümeti arasında önemli bir anlaşma sağlandı. Suriye devlet televizyonunda yer alan habere göre anlaşma, vilayetin devlete tam entegrasyonu, kamu kurumlarının yeniden faaliyete geçirilmesi ve toplumsal barışın tesisi için bir dizi yapısal adımı içeriyor.
Dürzi Cemaati'nin resmi açıklamasına göre anlaşmanın temel maddeleri şöyle:
- Süveyda'nın devlete tam entegrasyonu: Anlaşma, vilayetin tamamının Suriye devletine bağlılığının teyidini ve Şam yönetiminin egemenliğinin açıkça tanınmasını öngörüyor. Bu kapsamda, tüm devlet kurumlarının yeniden etkin hale getirilmesi hedefleniyor.
- Hukukun üstünlüğü ve eşit haklar: Vatandaşların haklarının güvence altına alınması, adalet ve eşitlik ilkeleri çerçevesinde kamu kurumlarının işlerliğinin sağlanması vurgulandı.
- İhlallerin araştırılması ve tazminat: Son dönemde yaşanan çatışmaların yarattığı zararın tespiti için bağımsız bir komisyon kurulacak. Bu komisyon, mağdurlara tazminat ödenmesini ve zararların giderilmesini sağlayacak.
- Güvenli ulaşım ve kamu güvenliği: Şam–Süveyda yolunun güvenliği devletin sorumluluğunda olacak. Anlaşma, yol üzerindeki geçişlerin güvence altına alınmasını içeriyor.
- Askeri düzenlemeler: Ordu birliklerinin kışlalarına çekilmesi kararlaştırılırken, iç güvenlik ve kontrol noktalarının valilik bünyesindeki yerel subaylar ve güvenlik güçleri tarafından yürütüleceği belirtildi.
- Silahların düzenlenmesi: Ağır silahların yurt dışında sergilenmesinin sonlandırılması amacıyla İçişleri ve Savunma Bakanlıkları ile koordinasyon içinde bir silahsızlanma planı üzerinde uzlaşıldı.
NE OLMUŞTU?
Suriye'nin güneyindeki Süveyda kentinde 13 Temmuz'da Dürzi silahlı gruplarla Bedevi Arap aşiretleri arasında karşılıklı kaçırmalarla başlayan gerginlik, hızla şiddetli çatışmalara dönüştü. Şam yönetimi, bölgeye Savunma ve İçişleri Bakanlığı’na bağlı güçleri sevk etti. 15 Temmuz sabahı Süveyda’ya giren hükümet güçleri ile yerel silahlı yapılar arasında çatışmalar yaşandı.
Savunma Bakanı Murhaf Ebu Kasra kısa süreli bir ateşkes ilan etti; ancak yasa dışı gruplardan gelecek her saldırıya karşılık verileceği uyarısında bulundu. Dürzilerin ruhani lideri Hikmet el-Hicri önce hükümetin müdahalesine onay verdi, fakat daha sonra bu tutumundan vazgeçerek halkı rejime karşı direnmeye çağırdı.
İsrail, Süveyda’daki gelişmeleri “Dürzileri koruma” gerekçesiyle yakından izlediğini duyurarak, sınır hattında askeri tahkimat yaptı ve Golan Tepeleri’nde bazı geçişleri engelledi. Ardından Şam’daki Genelkurmay Başkanlığı ve Cumhurbaşkanlığı yerleşkelerine hava saldırıları düzenledi.
İsrail Başbakanı Netanyahu ve Savunma Bakanı Katz, Şam rejimini uyararak Süveyda’dan çekilmemesi hâlinde saldırıların artacağı tehdidinde bulundu. Avrupa Birliği ise, tüm taraflara ateşkese uyma çağrısı yaparak İsrail’i Suriye'nin toprak bütünlüğüne saygı göstermeye çağırdı.
Suriye Cumhurbaşkanlığı ise yaşananları yasa dışı ve suç teşkil eden eylemler olarak niteleyerek, bölgedeki istikrarı korumakta kararlı olduğunu açıkladı.
