Vatikan’ın açıkladığı programa göre Papa 14. Leo, Ankara’da devlet yetkilileriyle görüşecek, ardından İstanbul’da Fener Rum Patriği Bartholomeos ile buluşacak. Ziyaretin en dikkat çekici durağı ise, 325 yılında toplanan Birinci İznik Konsili’nin 1700. yılı dolayısıyla düzenlenecek etkinliklere katılım.
Ziyaret, yeni Papa’nın ilk yurt dışı seyahati olması nedeniyle uluslararası kamuoyu tarafından yakından izleniyor.
LOZAN’IN ÇERÇEVESİ: PATRİKHANE TARTIŞMALARI YENİDEN GÜNDEMDE
Papa’nın İstanbul temasları, Türkiye’de yıllardır tartışılan “ekümeniklik” meselesini yeniden gündeme taşıdı.
Lozan Antlaşması’na göre Fener Rum Patrikhanesi Türkiye içinde “yerel bir dini kurum” olarak tanımlanırken, Patrikhane’nin uluslararası alanda “ekümenik” sıfatını kullanması Ankara tarafından egemenlik hassasiyeti olarak görülüyor.
Papa Leo’nun hem Patrik Bartholomeos ile görüşmesi hem de Hristiyan dünyasına yönelik “birlik ve kardeşlik” vurgusu yapması, ziyaretin sembolik gücünü artırırken tartışmaları da canlandırıyor.
EKÜMENİK VURGU VE DİPLOMATİK MESAJLAR
Vatikan ziyaretin “Hristiyanlık içi birlik ve barış” mesajı taşıdığını belirtiyor. Ancak uzmanlara göre Papa’nın özellikle İznik Konsili anmasına katılması, Katolik–Ortodoks ilişkilerinin tarihinde kritik bir kırılma noktasına işaret ediyor.
Bu çerçevede Papa’nın açıklamalarının, Türkiye’nin ekümenik sıfata dair hassasiyetini gözetip gözetmeyeceği diplomatik çevrelerde merak konusu.
TÜRKİYE–VATİKAN İLİŞKİLERİNDE YENİ DÖNEM Mİ?
Ankara, ziyaretin hazırlık sürecinde dinî özgürlükler, kültürel miras ve bölgesel barış mesajlarının öne çıkarıldığını vurguluyor. Buna karşılık Vatikan, Türkiye’yi Hristiyanlık tarihi açısından “kilit bir coğrafya” olarak tanımlıyor.
Ziyaretin özellikle Türkiye–Avrupa ilişkilerinde yeni bir yumuşama zemini, Orta Doğu’daki Hristiyan toplulukların durumu, Dinler arası diyalog politikaları, Türkiye’deki Hristiyan azınlıkların görünürlüğü gibi başlıklara etkisi değerlendiriliyor.
“SEMBOLİK AMA ÇOK KATMANLI BİR ZİYARET”
Uluslararası ilişkiler uzmanları, Papa 14. Leo’nun Türkiye temaslarını “çok katmanlı diplomatik bir hamle” olarak nitelendiriyor.
Dinler arası diyalog uzmanlarına göre ise tur, Vatikan’ın Ortodoks dünyasıyla tarihsel ayrışmayı azaltma çabasının parçası.
Aynı zamanda ziyaretin, Lozan Antlaşması’nın sağladığı statünün geleceğine dair tartışmaları dolaylı şekilde yeniden gündeme taşıyabileceği değerlendiriliyor.
Özetle, Papa 14. Leo’nun Türkiye ziyareti; Lozan’ın hukuki çerçevesi, ekümeniklik tartışmaları ve bölgesel diplomasi başlıklarını aynı anda etkileyen, yüksek sembolik değere sahip bir diplomatik süreç olarak görülüyor.