İnfluenza A virüsü H3N2’in “K alt-soyu” grip mutasyonu birçok ülkede hızla yayılıyor. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi (ECDC) ve ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) gibi kurumların paylaştığı genetik sürveyans verileri, bu alt-soyun hemaglutinin (HA) geninde biriken değişikliklerle önceki H3N2’lerden belirgin biçimde ayrıştığını ortaya koyuyor. Buna karşın hastalık şiddetinde şu ana kadar net bir artış saptanmadığı da kaydediliyor.
"SÜREKLİ GENETİK DEĞİŞİMLER GEÇİRİYOR"
Grip virüsleri (özellikle H3N2) sürekli küçük genetik değişimler geçiriyor. 2025’te gündemde olan konu, H3N2’nin K alt-soyunda bu değişimlerin kısa sürede birikerek virüsü, aşı bileşenlerinde referans alınan H3N2 çizgilerinden daha uzak bir noktaya taşıması. ECDC’nin değerlendirmesi, K alt-soyunun 2025-26 Kuzey Yarımküre aşısında önerilen H3N2 referans virüsüne göre HA geninde “yüksek sayıda” farklılık taşıdığını vurguluyor.
ECDC’nin AB/AEA için hazırladığı tehdit değerlendirmesine göre K alt-soyu, 1 Mayıs-17 Kasım 2025 arasında GISAID’e girilen H3N2 dizilerinin AB/AEA’de yaklaşık yüzde 47’sini, küresel ölçekte ise aynı dönemdeki H3N2 dizilerinin yaklaşık yüzde 33’ünü oluşturdu.
PAHO/WHO’nun Amerika kıtası değerlendirmesi de Avrupa ve Asya’da hızlı artışa ek olarak ABD ve Kanada’da H3N2 içinde K alt-soyuna doğru kademeli bir yükseliş tarif ediyor.
ABD CDC’nin haftalık sürveyans raporlarında da genetik karakterizasyon tablolarında H3N2 örnekleri içinde “K” alt-soyunun kayda değer bir paya ulaştığı görülüyor.
AŞI UYUMU
Grip aşısı hastalığa karşı mücadelenin en etkili yollarından biri. Ancak şu an kullanılan aşılar bu mutasyona tam olarak uyumlu olmayabilir.
K alt-soyu için en kritik başlıklardan biri, aşının antijenik uyumu. ECDC, laboratuvar verilerinin (özellikle ferret/gelincik antiserumu deneyleri ve sınırlı insan serolojisi) bazı son dönem H3N2 alt-soylarının aşı bileşenlerince daha zayıf tanınabildiğini belirtiyor.
Aşının en büyük faydasının, hastalığın şiddetini azaltmak olacağı; bulaşmayı tamamen durdurmayabileceği belirtiliyor.
WHO da K alt-soyunun “dikkat çekici bir evrim” olduğunu belirtirken, mevcut epidemiyolojik verilerin hastalık şiddetinde artış göstermediğini söylüyor.
HASTALIK ŞİDDETİ
Virüsün “daha ağır hastalık yaptığı” kesinleşmiş değil.
ECDC; İngiltere’nin erken başlayan sezonunu, Hong Kong ve Tayvan’daki H3N2 dalgalarını örnekleyerek şiddet göstergelerinin önceki sezonların üzerine çıktığına dair tutarlı bir sinyal olmadığını bildiriyor.
PAHO/WHO da benzer biçimde, K alt-soyunun artışına rağmen klinik şiddette belirgin değişim belgelenmediğini kaydediyor; ancak H3N2-dominant sezonların özellikle yaşlılarda daha ağır seyredebildiğini hatırlatıyor.
ANTİVİRAL İLAÇLARA DİRENÇ VAR MI?
ECDC’nin özetlediği genotipik veriler, AB/AEA’de oseltamivir/zanamivir gibi nöraminidaz inhibitörleri ve baloksavir için yaygın bir duyarlılık kaybı sinyali olmadığını bildiriyor.
BU BELİRTİLERİ GÖSTERENLER EVDEN ÇIKMASIN
Bazı ülkelerde erken başlayan grip sezonu nedeniyle okulların geçici olarak kapatıldığı bildirildi. Birleşik Krallık Sağlık Güvenliği Ajansı Grip Programı Başkanı Dr. Suzanne McDonald, öksürük ve hapşırık sırasında ağız ve burnun kapatılmasının, ellerin sık sık sabunla yıkanmasının büyük önem taşıdığını söyledi.
Grip belirtileri gösteren kişilerin evde kalmasının bulaşmayı azaltacağı, dışarı çıkılması gerekiyorsa kapalı alanlardan kaçınılması gerektiği uzmanlar tarafından vurgulandı.
