Nepal, Endonezya, Madagaskar, Doğu Timor ve Peru’nun ardından Kuzey Afrika ülkesi Fas’ta da yoksulluk ve yolsuzluk ile sosyal hizmetlerdeki çöküşe karşı kitlesel protestolar büyüyor.
Fas’ın birçok kenti, sağlık ve eğitimde reform, istihdam ve yolsuzlukla mücadele talebiyle son yılların en büyük hükümet karşıtı eylemlerine sahne oluyor.
Çevrimiçi sohbet platformu Discord üzerinden örgütlenen “GenZ 212” (Z Kuşağı 212) hareketinin çağrısıyla gençlerin çağrısıyla 27 Eylül’de başlayan protestolar, ülkenin farklı kentlerinde devam etti. Başkent Rabat ve Kazablanka’nın yanı sıra çok sayıda şehirde gösteriler düzenlenirken Sela kenti ise şiddet olaylarına sahne oldu.
PROTESTOLAR ŞİDDETLENDİ
Protestocular, sağlık ve eğitim hizmetlerindeki çöküşe ve 2030 Dünya Kupası için yapılan milyarlarca dolarlık yatırımlarla halkın temel ihtiyaçlarının ihmal edilmesi tepki gösterdi.
Olaylar özellikle iş imkânlarının kısıtlı, kamu hizmetlerinin yetersiz olduğu bölgelerde yoğunlaştı. Protestolarda “Stadyumlar burada, hastaneler nerede?” sloganları öne çıktı. Göstericiler Başbakan Aziz Akhannouch ve hükümetinin istifasını talep etti.
Rabat, Kazablanka, Marakeş ve Tanca’daki gösterilerde gençler “özgürlük, onur, sosyal adalet” sloganları attı. Protestocu gençler, Taroudant’taki Adalet Bakanlığı binasını yaktı. Ülkenin turistik kentlerinden Marakeş’te de bir polis istasyonu ateşe verildi.
2 GÖSTERİCİ ÖLDÜRÜLDÜ
Fas İçişleri Bakanlığı, protestolarda en az 300 kişinin yaralandığını, 400’den fazla kişinin de gözaltına alındığını söyledi. Fas’ın kıyı kenti Agadir yakınlarında bulunan Lakliyaa’da bir polis karakoluna girmeye çalışan 2 gösterici, güvenlik güçleri tarafından gerçek mermi ile vurularak yaşamını yitirdi.
Hükümete bağlı haber ajansı MAP, polis memurlarının karakoldaki “mühimmat, ekipman ve hizmet silahlarını ele geçirmeyi amaçlayan saldırıyı püskürtmek için ‘meşru müdafaa’ gerekçesiyle silahlarını kullanmak zorunda kaldığını” duyurdu. Protestocuların öldürülmesine “GenZ 212” hareketinden yapılan açıklamada eylemlerin süreceği belirtildi. Grup, protestoculara gösterilerini “barışçıl şekilde” gerçekleştirme çağrısı yaptı.
DERİN EŞİTSİZLİK VE YOLSUZLUK
Eski Fransa sömürgesi Fas’ta adaletsizlik, yolsuzluk, genç işsizliği ve kamu kaynaklarının kötü kullanımının yaygınlığı en büyük problemler. Protestolar cumartesi günü daha iyi eğitim ve sağlık hizmetleri talepleriyle başladı. 2030 FIFA Dünya Kupası’na ev sahipliği yapmaya hazırlanan ülkede birçok okul ve hastanenin yaşadığı ödenek eksikliğinin yanı sıra özellikle gençleri etkileyen adaletsizlik ve yolsuzluğa yönelik öfke son dönemde arttı. Agadir’de bir hastanede doğum sürecinde sekiz kadının ölmesi ise kamuoyunda infial yarattı. Fas Ulusal İstatistik Kurumu’na göre ülkede işsizlik oranı yüzde 12,8 seviyesinde iken bu oran, üniversite mezunları arasında yüzde 19’a, genç işsizlik oranı ise yüzde 35,8’e ulaşıyor.
