AKP iktidarının politikaları doğrultusunda yapboza çevrilen eğitim sisteminin yarattığı eşitsizlikler tartışılmaya devam ediyor. Eğitim Reformu Girişimi (ERG), ortaöğretime ilişkin yayımladığı son raporla, 2012 yılından bu yana çocukların sınav baskısı altında ezildiğine, aidiyet duygusunun zayıfladığına ve eğitimi bir hak alanı olmaktan çıktığına dikkat çekti.
BirGün'ün haberleştirdiği raporda, zorunlu eğitimin 12 yıla çıkarılmasına karşın, nitelikli ve eşitlikçi bir ortaöğretim süreci sunulmadığı vurgulandı. Raporda, eğitimde fırsat eşitliğini sağlamaktan uzak bir yerleştirme sisteminin sürdürüldüğü belirtildi. 2011-2012 eğitim öğretim döneminde yüzde 67,4 olan ortaöğretimde net okullaşma oranı, 2017-2018’de yüzde 83,6’ya, 2022-2023’te yüzde 91,7’yle en yüksek seviyeye ulaştığı aktarılan raporda bu oranın 2023-2024’te yüzde 88’e gerilediği belirtildi.
Raporda ülkedeki sosyo-ekonomik koşulların, göç, kırsal yaşam ve toplumsal rollerin belirli bölgelerde öğrencilerin ortaöğretime erişiminde belirleyici olduğu aktarıldı. Raporda aynı zamanda fiziksel erişilebilirlik, bireyselleştirilmiş desteklerin sınırlılığı, özel eğitim alanında yetişmiş öğretmen açığı ve rehberlik hizmetlerinin kapsayıcı olmamasının öğrencilerin nitelikli eğitime erişim hakkını zayıflattığına dikkat çekildi.
Rapora göre ortaöğretime geçişte uygulanan sınav sistemleri, öğrencilerin bireysel potansiyelinden çok sosyoekonomik geçmişlerini belirleyici hâle getiriyor. Liseye Geçiş Sınavı (LGS) gibi merkezi sınavların okullar arasında oluşan başarı farklarını kalıcılaştırıldığı aktarılan raporda, “nitelikli okul algısı üzerinden öğrencilerin sıralandığı” ifade edildi.
Açıköğretime geçişin ve devamsızlık oranlarının özellikle lise birinci sınıfta yoğunlaştığı belirten raporda, öğrencilerin sistemden kopuşunun yapısal nedenlerine dikkat çekildi. Rapora göre Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) açıköğretime geçişi zorlaştırmanın tek başına yeterli olmazken öğrencilerin örgün eğitimde kalmasını sağlamak adına akademik, sosyal, kültürel ve psikolojik desteklerin güçlendirilmeli.
MESLEK LİSELERİ YÖNLENDİRME ALANI
Mesleki ve teknik liselerinin “başarısız öğrencilerin” gönderildiği okullar olarak görüldüğü belirtilen rapora göre meslek liselerinin birçok öğrenci için özgür bir tercih değil, akademik başarıya göre yönlendirilen zorunlu bir rota. Raporda mesleki ve teknik eğitim ile ilgili şu ifadelere yer verildi: “Mesleki eğitim çeşitli ilgi ve yetenek alanlarına yönelmelerine ve değişen koşullara uyum sağlamalarına imkân tanımıyor. Okul psikolojik danışmanlık ve rehberlik sistemlerinin eksikliği, öğrencilerin ilgi ve yeteneklerine uygun yönlendirme yapılamamasıyla birleştiğinde, bu okullar birçok öğrenci için fırsat yerine zorunluluk olarak algılanıyor.”
ERG’nin eğitimde yaşanan sorunlara ilişkin raporunda sunduğu çözüm önerilerinden birkaçı şu şekilde:
- Okullar arası kaynak eşitsizliklerinin görünür kılınması,
- Öğrenci destek hizmetlerinin eşit ve erişilebilir hâle getirilmesi,
- Değerlendirme sisteminin bütünsel biçimde yeniden kurgulanması
- Mesleki Eğitim Merkezleri’nde denetim mekanizmalarının sıkılaştırılması.
