AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılından bu yana Türkiye’de belediye başkanlarına yönelik gözaltı, tutuklama ve görevden uzaklaştırma uygulamaları artarak devam ediyor. Özellikle muhalefet partilerine mensup başkanlara yönelik adımlar, kamuoyunda "siyasi baskı" tartışmalarını gündeme taşıyor.
2016 - 2018 ARASI 107 BELEDİYE BAŞKANINA MÜDAHALE
15 Temmuz darbe girişiminin ardından başlayan olağanüstü hal sürecinde, özellikle HDP ve DBP'li belediyelere yönelik yoğun bir kayyum politikası izlendi. 2016 ile 2018 yılları arasında toplam 107 belediye başkanı görevden alındı. İçişleri Bakanlığı verilerine göre bu başkanların:
- 93’ü HDP/DBP’li
- 9’u AKP’li
- 3’ü MHP’li
- 2’si CHP’liydi.
Görevden alınan başkanların yerine çoğunlukla vali ya da kaymakamlar kayyum olarak atandı.
2024 SEÇİMLERİNDEN SONRA DA KAYYUM ATAMALARI DEVAM ETTİ
31 Mart 2024 yerel seçimlerinin ardından Haziran 2024’e kadar 14 belediye başkanı görevden uzaklaştırıldı. Bu başkanların çoğu DEM Parti ve CHP listelerinden seçilmişti. Yerlerine yine merkezi yönetim tarafından kayyum atandı.
GÖZALTI ve TUTUKLAMALAR 2025'TE HIZ KAZANDI
2025 yılında belediye başkanlarına yönelik operasyonlar yeni bir boyuta ulaştı. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, hakkında yürütülen “yolsuzluk” ve “terör” suçlamaları kapsamında tutuklandı. Bu gelişmenin ardından bazı CHP’li ilçe belediye başkanları da gözaltına alındı; bir kısmı hakkında tutuklama talebiyle dava açıldı.
Son olarak 31 Mayıs 2025’te, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen dört ayrı soruşturma kapsamında, belediye başkanları ve yardımcılarının da aralarında bulunduğu 47 kişi hakkında gözaltı kararı verildi; 30 kişi gözaltına alındı.
MUHALEFET: YARGI KULLANILIYOR
Muhalefet partileri, yaşananları “seçimle gelen iradeye müdahale” ve “yargı eliyle siyaset” olarak değerlendiriyor. Hükümet ise tüm işlemlerin “bağımsız yargı” tarafından yürütüldüğünü ve suçlamaların somut delillere dayandığını savunuyor.
VERİ ŞEFFAFLIĞI SORUNU DEVAM EDİYOR
Tüm bu operasyonlara rağmen, 2002’den bu yana gözaltına alınan, tutuklanan veya görevden uzaklaştırılan belediye başkanlarına ilişkin kamuya açık, sistematik bir veri tabanı bulunmuyor. Bu nedenle süreçlere dair bilgiler genellikle basın açıklamaları ve bağımsız araştırmalar üzerinden takip edilebiliyor.
