Orta Vadeli Program ile çerçevesi belirlenen ve Resmî Gazete’de yayımlanan düzenlemeye göre, Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES), 2026 yılının 1 Nisan – 30 Haziran tarihleri arasında yürürlüğe girecek. Yeni sistem, yaklaşık 20 milyon 382 bin çalışanı doğrudan ilgilendiriyor.
Sisteme göre, çalışanların maaşlarından %3, işverenlerden de %3 oranında katkı yapılacak. Böylece, brüt maaşın toplam %6’sı uzun vadeli bir emeklilik fonuna aktarılacak.
KİMLER SİSTEME DAHİL OLACAK?
Düzenleme, SSK’lı (4A) özel sektör çalışanları ile kamu kurumlarındaki 4C’li memurları kapsıyor. Yani Türkiye’deki aktif çalışan nüfusun neredeyse tamamı sisteme otomatik olarak dâhil olacak.
Yaklaşık 17 milyon özel sektör çalışanı ve 3,4 milyon kamu görevlisi, maaşlarından yapılacak kesintilerle TES havuzuna katkı sağlayacak.
NE KADAR KESİNTİ OLACAK?
"2025 yılı için asgari ücretin brüt tutarı 26.005,50 TL. Türkiye’de ortalama brüt kazançlar ise bugün 35 bin TL civarında."
Bu verilere göre:
- Asgari ücretli bir çalışanın maaşından ayda yaklaşık 1.560 TL,
- Ortalama gelir düzeyindeki bir çalışandan ise 2.100 TL civarında kesinti yapılacak.
Bu tutarlar çalışandan %3, işverenden %3 olmak üzere toplam %6’ya denk geliyor.
Ancak 2026’da asgari ücret ve ortalama kazançlarda artış olacağı için, kesinti tutarlarının da yükseleceği öngörülüyor.
Ortalama 35.000 TL brüt maaş ve 20,38 milyon çalışan üzerinden yapılan hesaplamaya göre:
Aylık fon girişi yaklaşık 42,8 milyar TL, yıllık fon hacmi 513 milyar TL, 10 yılda 5,1 trilyon TL, 20 yılda 10,2 trilyon TL olacak."
Bugünkü döviz kuruyla hesaplandığında bu rakamlar:
- 10 yılda yaklaşık 122 milyar dolar,
- 20 yılda ise 244 milyar dolar düzeyine denk geliyor.
Bu büyüklük, Türkiye ekonomisinde bugüne kadar oluşturulan en büyük uzun vadeli tasarruf havuzlarından biri olarak değerlendiriliyor.
FON NASIL İŞLEYECEK VE KİM YÖNETECEK?
Dünya Gazetesi'nden Özgür Erdursun’un yazısına göre Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi, Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) bağımsız işleyecek bir model olarak planlanıyor.
Fonların, lisanslı portföy yönetim şirketleri tarafından yönetilmesi öngörülüyor. Katılımcılar, birikimlerini kendi adlarına açılacak bireysel hesaplar üzerinden takip edebilecek.
Yatırımların; tahvil, hisse senedi, altyapı projeleri ve uzun vadeli finansman araçlarında değerlendirilmesi hedefleniyor.
ÖDEMELER NE ZAMAN YAPILACAK?
Sistemin temel ilkesi uzun vadeli birikim.
Katılımcıların en az 10 yıl sistemde kalmaları ve kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş (1 Mayıs 2008 sonrası sigortalılar için 58-65 yaş aralığı) şartlarını sağlamaları gerekiyor.
Bu koşullar tamamlandığında, TES birikimleri SGK emekli maaşına ek gelir olarak ödenecek.
Doğum, evlilik, askerlik veya hastalık gibi özel durumlarda erken çekim hakkı konusundaki detaylar ise henüz netleşmedi.
GERÇEK BEKLENTİ: “İKİNCİ EMEKLİLİK” DEĞİL, EK GELİR DESTEĞİ
Kamuoyunda “ikinci emeklilik” olarak anılan sistemin, emekli maaşlarına eşdeğer bir gelir sağlamayacağı vurgulanıyor.
Bugün 20.000 TL emekli maaşı alan bir kişi, TES’ten 2.000 ila 4.000 TL arasında ek gelir elde edebilecek.
Yani sistem, “yeni bir emeklilik” değil, mevcut maaşlara ek bir tasarruf desteği sağlayacak.
ÇALIŞAN, İŞVEREN VE EKONOMİ ÜZERİNDEKİ ETKİLER
Çalışan açısından: Net maaşta %3 kesinti yapılacak ancak uzun vadede ek gelir sağlanacak.
İşveren açısından: %3’lük katkı, özellikle küçük işletmeler için yeni bir maliyet unsuru oluşturacak.
Ekonomi açısından: 10 yılda 5 trilyon TL’yi aşan fon, sermaye piyasalarına derinlik kazandırarak Türkiye’nin tasarruf oranını kalıcı biçimde artıracak.
"Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi, Türkiye’nin emeklilik yapısında ikinci basamak olarak tanımlanıyor. Amaç, bireylerin emeklilik döneminde gelirlerini güçlendirmek ve ülke tasarruf oranlarını artırmak."
Kısa vadede çalışanlar için maaş kesintisi anlamına gelse de, uzun vadede ekonomik dayanıklılığı güçlendirecek bir reform olarak görülüyor.
Ancak sistemin başarısı; fon yönetiminin şeffaflığı, katılımcı güveni ve mali disipline doğrudan bağlı olacak.
2026 yılı Nisan-Haziran döneminde yürürlüğe girecek TES, Türkiye’nin sosyal güvenlik sisteminde yeni bir dönemin başlangıcı olacak.
