AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın damadı Selçuk Bayraktar, 25 Temmuz Cuma günü “yerli ve milli sosyal medya platformu” Next Sosyal’in kullanıma açıldığını duyurdu.
Platform, özellikle iktidara yakın medyada büyük coşkuyla karşılandı ve kısa bir sürede 500 bin kullanıcıya ulaştı.
Bayraktar, platformun TEKNOFEST girişimcisi gençler tarafından geliştirildiğini, “yerli ve milli” bir platform olduğunu söyledi.
Kısa bir süre sonra platformun Mastodon’un açık kaynaklarıyla yazıldığı ortaya çıktı. Fakat, kaynak kodlar paylaşılmadı.
BAHÇELİ VE ARIKAN, BAYRAKTAR’IN ÇAĞRISINA YANIT VERDİ
Platformun "yerli ve milli" olmasını her fırsatta vurgulayan Bayraktar, sosyal medya üzerinden siyasi parti liderlerine çağrıda bulundu.
Bayraktar’ın çağrısına şu ana dek, Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Genel Başkanı Devlet Bahçeli ile Saadet Partisi (SP) Genel Başkanı Mahmut Arıkan karşılık verdi.
Bahçeli, 2020 yılında bir süreliğine Twitter'ın politikasını eleştirerek söz konusu sosyal medya platformunu kullanmayı bırakmıştı.
Bayraktar’ın kayınpederi AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, çağrıya henüz yanıt vermedi.
Hem Arıkan hem de Bahçeli platformun “yerli ve milli” oluşuna ilişkin vurgularda bulundu.
Ancak Next Sosyal, Mastodon’un açık kaynak kodlarını kullanarak oluşturulan bir platform.
CHP Yunusemre Meclis Üyesi Mertcan Üreten, "Bir haftadır yerli ve milli sosyal medya uygulamamız diye reklamını yaptıkları uygulama da çalıntı çıktı.
Açık kaynak kodlu mastodon’u alıp “yerli sosyal medya” uygulaması geliştirdik diye yutturmak ne kadar etik?
Tasarım bile aynı. https://mastodon.social/about" diyerek şu görselleri paylaştı...
MASTODON VE AÇIK KOD POLİTİKASI
Açık kaynak kodlu bir sosyal medya platformu olan Mastodon, kodlarını herkese açık şekilde sunuyor. Açık kaynaklı yazılımın lisans metni diğer kişilere de kullanım lisansını ve koşullarını sunuyor.
Bu oluşturulan örneklere “Mastodon Instance” ismi veriliyor.
Yeterli teknik bilgiye, sunucuya ve alan adına sahip herkes Mastodon örneğini oluşturabiliyor.
Bu, dileyen herkesin kendi sosyal medya mecrasını kurabilmesi anlamına geliyor.
Ancak AGPLv3 lisansı, kodun başka kişiler ve şirketler tarafından kullanılmasına belli şartlar altında izin veriyor.
Buna göre, yazılımı kullanan ve düzenleyen kişilerin ortaya çıkan yeni yazılımı aynı lisansla piyasaya sürme zorunluluğu bulunuyor.
Ayrıca ağ üzerinden etkileşime geçilen bir sistem üzerinde (web siteleri gibi) yazılımı kullanan herkesin- buna kaydolan kullanıcılar da dahil- düzenlenmiş, koda erişim hakkının olması isteniyor.
Next Sosyal, söz konusu kaynak kodu ve lisansı yayınlamaması sebebiyle tepkilerin odağında yer alıyor.
Next Sosyal platformunun tam da bu hükümler doğrultusunda Mastodon lisansıyla çatıştığı tahmin ediliyor.
HANGİ VERİLER TOPLANACAK?
Next Sosyal ile ilgili en çok tartışılan ve merak edilen nokta ise kişisel verilere ilişkin.
Platforma üye olmak için kabul edilen Aydınlatma Metni'nde kullanıcılardan toplanabilecek verilere yer veriliyor.
Buna göre yalnızca açık rıza ve özel durumlarda kullanıcıların sağlık verileri, konum geçmişi, cinsel yönelim, dini inanç vb. bilgiler işlenebiliyor.
Next Sosyal Platformu Aydınlatma Metni / Sayfa 2
Ayrıca yine kullanıcı rızası ile olmak kaydıyla GPS verileri, IP tabanlı konum, Wi-Fi bağlantıları da toplanabiliyor.
Next Sosyal Platformu Aydınlatma Metni / Sayfa 3
Buna göre kullanıcılardan toplanabilecek veriler şu şekilde:
Kimlik ve hesap bilgileri: Ad, soyad, takma ad, doğum tarihi, kullanıcı adı, kullanıcı ID’si.
İletişim bilgileri: E-posta adresi, telefon numarası, açık adres, sosyal medya hesapları
Profil ve etkileşim verileri: Profil fotoğrafı, biyografi, takipçi sayısı, takip edilen kişiler, paylaşımlar, beğeniler, yorumlar, bildirim tercihleri
Cihaz ve uygulama bilgileri: Cihaz modeli, işletim sistemi, IP adresi, oturum açma/kapanma bilgileri, hata kayıtları
Konum verisi: GPS verileri, IP tabanlı konum, Wi-Fi bağlantıları
Çerez verileri: Oturum kimlikleri, gezinme geçmişi, tercih ayarları, reklam tıklamaları
Profesyonel hesap verileri: Meslek/kategori, ticari unvan, açık adres, kamuya açık telefon numarası, kamuya açık e-posta
Görsel ve işitsel veriler: Kullanıcı tarafından yüklenen görseller, videolar, sesli içerikler
Özel nitelikli veriler: Sağlık verileri, konum geçmişi, cinsel yönelim, dini inanç vb. hassas bilgiler
MASTODON'DAN BAYRAKTAR'A: BİZİMLE İLETİŞİME GEÇİN!
Next Sosyal ise bilgiler kısmında Mastodon'u temel aldığını kabul ediyor. Ancak, kaynak kod henüz kamuoyu ile paylaşılmış durumda değil.
Uygulamanın bilgiler bölümünde “Next Sosyal, TEKNOFEST girişimcilerinin geliştirdiği açık kaynak Mastodon temelli sosyal medya platformudur” ifadesi yer alıyor.
Aynı bölümde ayrıca "Kaynak kodu topluluk için hazırlanıyor. Çok yakında..." ifadelerine yer verilmiş durumda.
Next Sosyal platformunun "Hakkında" bölümü
Platformun duyurulmasının ardından Mastadon platformu da Selçuk Bayraktar ile iletişime geçmeye çabaladı. Bayraktar’ın Next Sosyal’e dair X’te yaptığı paylaşıma Mastodon hesabı tarafından yanıt verildi.
Mastodon’un paylaşımında Bayraktar’a “Merhaba, lütfen bizimle direkt mesaj yoluyla iletişime geçin” denildi.
ROCHKO: NEXT SOSYAL’İN KODU LİSANS ŞARTLARINA UYMADAN KULLANDIĞININ FARKINDAYIZ
Mastodon’un kurucusu Eugen Rochko ise Mastodon platformu üzerinden yaptığı açıklamada Next Sosyal platformu ile iletişime geçtiklerini belirtti.
Rochko, şunları söyledi:
"Bize ulaşan herkese teşekkürler; ekibimiz, yeni Türk sosyal medya platformu Next Sosyal’in Mastodon kodunu lisans şartlarına uymadan kullandığının farkında. Onlarla zaten iletişime geçtik."
BUNDAN SONRA NE OLACAK?
Önümüzdeki süreç içerisinde Next Sosyal’in düzenlenmiş kodu ve lisansı yayınlaması gerekiyor.
Mastodon'un yaptırım uygulama durumu ise belirsiz. Ancak yine de süreç uluslararası bir dava konusuna dönüşebilir.
TRUTH SOCİAL KAYNAK KODLARI EKLEMEK ZORUNDA KALMIŞTI
Benzer bir durum 2021 yılında ABD Başkanı Donald Trump’ın Twitter’ı terk ederek Truth Social isimli kendi sosyal medya mecrasını kurmasının ardından yaşanmıştı.
2021’in son çeyreğinde Mastodon geliştiricileri “tüm kod tarafımıza ait, tescilli” iddiasında bulunan Truth Social platformunda HTML kaynak kodunda gizlenmiş Mastodon referansları tespit etmiş ve Mastodon topluluğu ve özgür yazılım savunucularını harekete geçmişti.
26 Ekim 2021 tarihinde Mastodon ekibi, Truth Social’ın hukuk sorumlusuna resmi bir ihtar göndererek ve AGPLv3 lisans şartlarına uymaları için 30 gün tanımıştı.
Mastodon tarafı, lisans şartlarına uyulmaması halinde lisansın ihlali nedeniyle kodu kullanma haklarının geri alınacağı ve hukuki yaptırımların devreye gireceğini belirtmişti.
İhtar süresince Truth Social ekibi, 12 Kasım 2021’de sitenin “legal” bölümünde Mastodon’dan türetilen kaynak kodu ZIP dosyası olarak yayınlamış. Daha sonra bu indirme bağlantısı GitHub’da da paylaşılmıştı.
