Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayımladığı Gelir Dağılımı İstatistikleri 2025 sonuçları, ülkedeki gelir eşitsizliğinin yüksek seyrini koruduğunu ortaya koydu. Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması kapsamında açıklanan veriler, 2024 takvim yılına ait gelirler esas alınarak hazırlandı.
EN ZENGİN YÜZDE 20’NİN PAYI YÜZDE 48
Araştırmaya göre, en yüksek eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine sahip yüzde 20’lik kesimin toplam gelirden aldığı pay yüzde 48,0 olarak hesaplandı. Bu oran bir önceki yıla göre 0,1 puanlık sınırlı bir düşüşe işaret etti.
En düşük gelir grubunda yer alan yüzde 20’lik kesimin toplam gelirden aldığı pay ise 0,1 puan artarak yüzde 6,4’e yükseldi. Buna rağmen üst ve alt gelir grupları arasındaki fark dikkat çekici düzeyde kaldı.
GİNİ KATSAYISI 0,410 OLDU
Gelir dağılımındaki eşitsizliği ölçen Gini katsayısı, 2025 yılı için 0,410 olarak tahmin edildi. Bu değer, bir önceki yıla kıyasla 0,003 puanlık düşüş anlamına geliyor.
Sosyal transferler hariç tutulduğunda Gini katsayısı 0,473’e yükselirken, emekli ve dul-yetim aylıkları dışarıda bırakıldığında 0,420 olarak hesaplandı. Brüt gelir üzerinden hesaplanan Gini katsayısı ise 0,422 oldu.
GELİR FARKI GÖSTERGELERİ GERİLEDİ AMA YÜKSEK KALDI
En yüksek gelir grubunun en düşük gelir grubuna oranını gösteren P80/P20 oranı, 0,2 puanlık düşüşle 7,5 olarak belirlendi. En zengin yüzde 10’un gelirinin en yoksul yüzde 10’a oranını ifade eden P90/P10 oranı ise 12,9’a geriledi.
HANEHALKI GELİRLERİNDE SERT ARTIŞ
Türkiye genelinde yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri, bir önceki yıla göre yüzde 76,7 artarak 662 bin 414 TL’ye çıktı. Yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri ise yüzde 77,3 artışla 332 bin 882 TL olarak hesaplandı.
Hanehalkı türlerine göre en yüksek yıllık ortalama eşdeğer fert geliri 418 bin 025 TL ile tek kişilik hanelerde görüldü. En düşük gelir ise 264 bin 413 TL ile en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanelerde kaydedildi.
GELİRİN YARISI MAAŞ VE ÜCRETLERDEN
Toplam gelir içinde en büyük pay yüzde 49,7 ile maaş ve ücret gelirlerine ait oldu. Müteşebbis gelirleri yüzde 18,3, sosyal transferler ise yüzde 18,2 pay aldı. Sosyal transferlerin yüzde 89,3’ünü emekli ile dul-yetim aylıkları oluşturdu.
EĞİTİM DÜZEYİ GELİRİ BELİRLİYOR
Eğitim durumuna göre yıllık ortalama esas iş geliri; yükseköğretim mezunlarında 566 bin 839 TL, lise ve dengi okul mezunlarında 376 bin 932 TL, lise altı eğitimlilerde 290 bin 323 TL oldu. Bir okul bitirmeyenlerde ise bu rakam 183 bin 900 TL’de kaldı.
SEKTÖRLER ARASINDA BÜYÜK FARK
Sektörel dağılımda en yüksek yıllık ortalama esas iş geliri 426 bin 045 TL ile hizmet sektöründe görülürken, en düşük gelir 237 bin 461 TL ile tarım sektöründe kaydedildi. Yıllık gelir artışının en yüksek olduğu sektör ise yüzde 79,0 ile inşaat oldu.
BÖLGESEL GELİR EŞİTSİZLİĞİ SÜRÜYOR
İBBS 2. Düzey bölgelerine göre en yüksek yıllık ortalama eşdeğer fert geliri 449 bin 618 TL ile TR51 (Ankara) bölgesinde gerçekleşti. En düşük gelir ise 172 bin 552 TL ile TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) bölgesinde ölçüldü.
Gelir eşitsizliğinin en yüksek olduğu bölge P80/P20 oranı 8,5 ile TR71 olurken, en düşük eşitsizlik 4,6 oranıyla TRB1 ve TR42 bölgelerinde görüldü.
İŞGÜCÜ HAREKETLİLİĞİ DİKKAT ÇEKTİ
Panel verilerine göre 2024’te işsiz olanların yüzde 38,7’si 2025’te çalışmaya başladı. Bir önceki yıl çalışanların yüzde 90,3’ü çalışma hayatını sürdürürken, işgücüne dahil olmayanların yüzde 10,1’i işgücüne katıldı.
