Rize’deki Çayeli Okumuş Çay Fabrikası önünde çay üreticileri kuyruklar oluşturdu. Çayları kamyonetlerle fabrikaya getiren çay üreticileri, çayları zararına satmak zorunda kaldıklarını söyledi. Çaykur’a kota sınırlandırılması, Türkiye Tarım Kredi Kooperatifi’ne ise özel fabrikalarla ortaklık yaptığından ücreti düşük tutmasından dolayı çay satamadıklarını anlatan üreticiler, “Çiftçiye gösterilen saygının tablosu bu işte!” diyerek tepki gösterdi.
NE ÇAYKUR’A NE DE ÖZELE VEREBİLİYORSUN
BirGün'e konuşan çay üreticisi Barış Pirim, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın Rize ziyareti sonrası Çaykur’un günlük çay kotasını düşürdüğünü hatırlatan Pirim, şunları söyledi:
“Biz çay üreticilerinin çay verebildiği esas yer kamu, devlet yani Çaykur. Kotadan dolayı Çaykur’a dilediğimiz kadar çay veremiyoruz. Özel ise, onlara mecbur kaldığımızı bildikleri için, adeta yok fiyatına alırım diyor. Çay üreticisi de bu ikisi arası bir seçim yapmaya zorlanıyor. Tarım Kredi Kooperatifi’ne çay vermek istiyoruz, o da burada özel çay fabrikalarını kiraladığından yine özele yok fiyatına vermekle aynı şeye denk geliyor. Okumuş Çay Fabrikası da böyle Kooperatifin kiraladığı bir fabrika. Bize bugün (dün) çayınızı getirin Kooperatif alım yapacak dendi. Biz de yükledik kamyonetlere getirdik. Geldiğimizde bu kez ‘Bugün almıyoruz, ya çayın yarısını kuru olarak alır ve paranın yarısını da kasımda yatırırız, ya da 20 Haziran’da brüt 20 liradan alırız’ dendi. Enflasyonist bir ortamdayız, kasımda elimize geçecek para eriyip gidecek, hiçbir şey ifade etmeyecek. Brüt 20 lira ise yok pahasına vermek anlamına geliyor, emeğiniz çöp oluyor yani.”
20 Haziran’da brüt 20 lira ödemeyi kabul etmek zorunda kaldıklarını söyleyen Pirim, şu ifadeleri kullanarak devam etti: “Gerçekten zor bir iş yapıyoruz. Sabaha karşı 4’te gittiğimiz tarlalardan akşam 6’da çıkıyoruz. Bu tablo içerisinde de emeğimizin karşılığını alamıyoruz. Çiftçinin, çay üreticisinin hak ettiği bu değil.”
TABAN FİYATA DA UYULMUYOR
Rize Ziraat Odası Başkanı Bünyamin Arslan, özel firmaların üreticiden taban fiyatın altına çay aldığını gözlemlediklerini bildirerek, “Çay Kanunu” çıkarılmadığı müddetçe bu sorunların yaşanacağını ifade etti. Çay sektöründe alışılagelen sorunların bu yıl çok yoğun yaşandığını ifade eden Arslan, “Makineli tarım işsizlik sorunumuzun en aza indirdi fakat makinalı tarımda hızlı hasat bugün sektörü tıkamış durumda” dedi. Çaykur'un yaş çay işleme kapasitesinin 9 bin 200 ton; özel sektörle birlikte ise toplam yaş çay imalat işleme kapasitesinin 16 bin ton olduğuna işaret eden Arslan, üreticinin ise 25 bin tonun üzerinde hasat yaptığını anlatarak şunları söyledi: “Taban fiyatının altında önemli derecede fiyat düşüklüğü yaşıyoruz. Üreticilerimizin yoğun hasat yapması nedeniyle oluşan bu problemi fırsata çeviren özel sektör taban fiyatın altında, 18 liraya alımlar yaptığını gözlemliyoruz. Özel sektörün bu yığılmalar karşısında düşük fiyattan almaya devam ettiği sürece hem kalitesiz çay üreteceğiz hem de sektör tıkanmış haline gelecek. Biz kendi planlamamızı kendimiz yapmadığımız sürece fırsatçılara fırsat doğacak.”
