İstanbul Planlama Ajansının (İPA) yayımladığı İstanbul Barometresi araştırmasının eylül 2025 sayısı, kentte yaşayan işçi ve emekçilerin gelirinin hızla eridiğini, borç yükünün arttığını ve ekonomiye güvenin azaldığını ortaya koydu. Kentte yaşayanların neredeyse yarısı faturalarını da kredi kartı borcunu da ödeyemiyor. Borçlarını ödeyemeyenlerin oranı yüzde 40’a ulaştı.
İPA verilerine göre İstanbul'da yaşamanın maliyeti 12 ayda adeta uçuşa geçti. İstanbul’da dört kişilik bir ailenin ortalama yaşam maliyeti 102 bin 45 lira olarak hesaplandı. Geçen yıl eylül ayında bu rakam 71 bin 431 liraydı. Maliyet geçen yılın aynı ayına göre yüzde 42,86 arttı. Bir önceki aya göre artış ise yüzde 3,35 oldu.
Anket katılanlarının yüzde 37,8’i ekonominin kötüleşeceğini, yalnızca yüzde 21,9’u iyileşeceğini düşündüğünü ifade etti. Kendi ekonomik durumunun iyileşeceğini düşünenlerin oranı da yüzde 26,1 ile sınırlı kaldı. Verilere göre İstanbul’da ekonomik algı son altı ayın en düşük seviyesinde.
KART BORCUNU ÖDEYEMEYENLERİN SAYISI ARTTI
Katılımcıların yüzde 40’ı kredi kartı borcunun yalnızca ancak asgari tutarını ödeyebildi. Tüm borcunu ödeyebilenlerin oranı bir ayda yüzde 47,6’dan yüzde 40,6’ya düştü. Alt gelir grubundaki katılımcıların yüzde 11,3’ü hiçbir ödeme yapamadığını bildirdi.
Katılımcıların yüzde 53,9’u “geçinmekte zorlandığını”, yüzde 31,4’ü ise artık temel ihtiyaçlarını dahi karşılayamadığını söyledi. Bu oran bir önceki ay yüzde 22,1 seviyesindeydi.
Raporda, “Eylül ayı itibarıyla İstanbul’da her üç kişiden biri temel ihtiyaçlarını karşılayamıyor” tespiti yer aldı.
GIDAYA ERİŞİM SIKINTISI
Katılımcıların yüzde 49,5’i hanesinde yeterli gıdaya ulaşamama endişesi yaşadı. “Sıklıkla endişe duydum” diyenlerin oranı ise yüzde 17,9’a çıktı.
Gıda harcamaları, İstanbul’daki yaşam maliyetinin en hızlı artan kalemi olmaya devam ediyor.
FATURALARINI ÖDEYEMİYORLAR
Anket katılımcılarının yüzde 18,3’ü tüm fatura ve aidatlarını ödeyemediğini söyledi. En çok aksayan ödemeler arasında:
• Elektrik faturası (yüzde 61)
• Su faturası (yüzde 52,7)
• Doğal gaz faturası (yüzde 44,5) yer aldı.
İŞSİZLİK KAYGISI SÜRÜYOR
Katılımcıların büyük bölümü önümüzdeki altı aya dair ekonomik risklerin artacağını düşünüyor:
• Yüzde 73,5’i işsizliğin artacağını
• Yüzde 87,1’i dövizin yükseleceğini öngörüyor.
• Katılımcıların yüzde 40,7’si ekonomik büyümenin azalacağını düşünüyor.
EĞİTİM HARCAMALARI YÜKSELDİ
Bu ayın tematik dosyasında “Devlet ve özel okullar arasındaki farklar” ele alındı. Velilerin büyük kısmı, özel okul ücretleri ve kırtasiye-giyim gibi yan giderlerdeki artış nedeniyle çocuklarının eğitimine devam ettirmekte zorlandığını anlattı.
AYIN ÖNCELİKLİ GÜNDEMİ EKONOMİ
Eylülde kentte halkın öncelikli gündemi ekonomi, adalet ve toplumsal güvenlik oldu.
Raporda yapılan değerlendirmede, "İstanbulluların ekonomik dayanıklılığı hızla zayıflıyor. Gelir-gider dengesinin bozulması, yaşam maliyetindeki artış ve borçluluk, sosyal refah üzerinde ciddi baskı yaratıyor" ifadeleri kullanıldı.
