Letonya Parlamentosu’nun 30 Ekim’de kadınlara yönelik şiddeti önlemeyi amaçlayan İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme yönünde aldığı karar, ülkede büyük tepki topladı.
Cumhurbaşkanı Edgars Rinkēvičs, 3 Kasım’da yasayı imzalamayı reddederek parlamentoya geri gönderdi.
Letonya Parlamentosu Saeima’nın Hukuk Komisyonu, 5 Kasım’da Cumhurbaşkanının vetosunun ardından toplanarak konuyu yeniden değerlendirdi. Komisyon, sözleşmeden çekilme tasarısının mevcut yasama dönemi içinde yeniden gündeme alınmamasına karar verdi.
Bu karar, tasarının ancak 2026’daki genel seçimlerden sonra oluşacak yeni parlamentoda yeniden tartışılabileceği anlamına geliyor. Böylece süreç, fiilen askıya alınmış oldu.
Başkentte büyük gösteri
6 Kasım 2025’te başkent Riga’da İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararına karşı büyük bir gösteri düzenlendi. Eylemi, kadın hakları alanında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşu Centrs Marta organize etti.
Polis tahminlerine göre gösteriye 10 bini aşkın kişi katıldı. Katılım yalnızca Riga ile sınırlı kalmadı, Cēsis, Liepāja ve Daugavpils gibi şehirlerde de 50 ila 600 kişi arasında değişen katılımlarla eş zamanlı eylemler gerçekleştirildi.
Protestolarda taşınan pankartlarda ve sloganlarda şunlar öne çıktı:
- "İstanbul Sözleşmesi’ne dokunma"
- "Letonya Rusya değil. Seviyorsan vurma"
- "Şiddet gelenek değil"
- "Sözleşmelere evet, karanlık zihinlere hayır!"
- "Sözleşme korur, popülizm yıkar"
Eylemler aynı zamanda Madrid, Londra ve Brüksel gibi şehirlerdeki diaspora toplulukları tarafından da eş zamanlı gerçekleştirildi. Bazı şehirlerde eylemlere büyükelçilerin de katıldığı bildirildi.
NE OLMUŞTU?
Letonya Parlamentosu Saeima geçtiğimiz ayın sonunda ülkenin İstanbul Sözleşmesi'nden çekilmesine ilişkin bir yasa tasarısını onaylamıştı.
Tasarının onaylanması, ülkedeki kadınların büyük tepkisiyle karşılaşmış, ülkenin son yıllarda gördüğü en büyük protestolarına yol açmıştı.
Tasarıyı Cumhurbaşkanı imzalasaydı Letonya, Türkiye'nin 2021'de çekildiği sözleşmeden ayrılan ilk Avrupa Birliği (AB) üyesi olacaktı.