İstanbul Milletvekili Mustafa Yeneroğlu, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın ardından Türkiye’ye getirilen Ukraynalı yetim çocuklara yönelik ciddi ihmal ve istismar iddialarını Türkiye Büyük Millet Meclisi gündemine taşıdı. Yeneroğlu, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş’ın yanıtlaması talebiyle 9 soru başlığından oluşan kapsamlı bir yazılı soru önergesi sundu.
Önergede, “Savaşsız Çocukluk Projesi” kapsamında Türkiye’ye getirilen 510 Ukraynalı çocuğun, Antalya’daki otel ve koruma kurumlarında bulundukları dönemde ağır ihmaller, kötü muamele, psikolojik ve cinsel istismar dahil çok sayıda hak ihlaline maruz bırakıldığına dair uluslararası raporlar ve tanıklıklar hatırlatıldı.
“İKİ KIZ ÇOCUĞUNUN OTEL ÇALIŞANLARI TARAFINDAN HAMİLE BIRAKILDIĞI TESPİT EDİLDİ”
Yeneroğlu, Mart 2024’te Ukrayna Parlamentosu İnsan Hakları Komiseri, Türkiye Kamu Denetçiliği Kurumu ve UNICEF temsilcilerinin yer aldığı heyetin yaptığı teftişte, çocukların güvenliksiz koşullarda bırakıldığının, tıbbi hizmetlere erişemediklerinin ve bazı çocukların refakatçiler tarafından kötü muameleye maruz kaldığının belirlendiğini vurguladı.
Önergenin en dikkat çekici bölümü ise heyetin raporunda yer alan şu tespiti içeriyor:
“İki kız çocuğunun otel çalışanları tarafından hamile bırakıldığı tespit edilmiştir.”
Yeneroğlu, çocukların Türkiye’de bulundukları sırada yaşanan bu olaylara rağmen hem Türkiye’de hem Ukrayna’da başlatılan soruşturmaların takipsizlikle sonuçlandığını ve mağdurların yeterli sosyal, psikolojik ve hukuki destek alamadığını söyledi.
DMM’NİN “DEZENFORMASYON” AÇIKLAMASINA İTİRAZ
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi, ortaya çıkan haberlerin “dezenformasyon içerdiğini” savunmuş ve çocukların Ukrayna makamlarının gözetiminde konakladığını, istismar iddialarının ise çocuklar ülkelerine döndükten sonra öğrenildiğini açıklamıştı.
Yeneroğlu ise önergesinde bu açıklamaya açık bir karşılık verdi:
“Türkiye’nin topraklarında bulunan her çocuk, hangi ülke tarafından yönlendirilmiş olursa olsun Türk makamlarının doğrudan koruması altındadır.”
Aile Bakanlığı’nın kendi internet sayfasında Ukraynalı çocukların konaklaması ve sosyal hizmetlere erişiminin Bakanlık sorumluluğunda olduğunun açıkça yazılı olduğunu belirtti.
BAKAN GÖKTAŞ’A YÖNELTİLEN SORULARDAN ÖNE ÇIKANLAR
Yeneroğlu’nun önergesinde Bakan Göktaş’tan yanıtlanması istenen sorular:
1. Shostak Vakfı aracılığıyla Ukraynalı savaş mağduru çocukların Türkiye’ye getirilmesi sürecinde Bakanlığınızın görev, yetki ve sorumlulukları nelerdir? Bu çocukların ülkeye kabulü ve yerleştirilmelerine ilişkin Bakanlık tarafından hazırlanan bir protokol veya yönerge mevcut mudur?
2. Mart 2024’te Antalya’daki otelde iki kız çocuğunun otel çalışanları tarafından hamile bırakılmasından Bakanlığınız ne zaman haberdar olmuştur? Bu bilgiye ulaşılmasının ardından Bakanlığınız tarafından hangi işlemler tesis edilmiştir?
3. Hamile kaldığı tespit edilen kız çocuklarının alelacele Ukrayna’ya gönderilmesinin, delillerin karartılması ve etkin soruşturmanın engellenmesi sonucunu doğurduğu yönündeki iddialara ilişkin Bakanlığınızın açıklaması nedir? Çocukların Ukrayna’ya gönderilme süreci Bakanlığın bilgisi ve koordinasyonu dahilinde mi gerçekleşmiştir?
4. Türkiye’de bulundukları sırada çocukların barınma koşulları, tıbbi hizmetlere erişimleri,
güvenlikleri, refakatçi yetişkinlerin yeterliliği ve denetimi Bakanlığınızca nasıl izlenmiştir? İl Müdürlüklerinin düzenli kontrol ve raporlama yaptığı belirtilmektedir; bu raporların içerikleri ve tespitleri kamuoyuyla paylaşılacak mıdır?
5. Heyet ziyareti sırasında tespit edilen kötü muamele, çocuk işçiliğine benzer uygulamalar, psikolojik istismar ve tıbbi bakım yetersizliği gibi durumlarla ilgili Bakanlığınızca herhangi bir idari veya adli soruşturma başlatılmış mıdır?
6. Ukrayna Büyükelçiliği ve UNICEF Türkiye temsilcilerinin, Shostak Vakfı’nın çocuklara erişimi engellediği, Bakanlık çalışanlarının denetim yapmasını zorlaştırdığı yönündeki bildirimlerine
rağmen Bakanlığınız neden gerekli yaptırımları uygulamamıştır? Vakıf hakkında idari veya adli bir işlem yapılmış mıdır?
7. Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler uyarınca, ülkemizde bulunan her çocuğun
korunması devletin ayrım gözetmeksizin pozitif yükümlülüğüdür. Bu kapsamda, Ukraynalı
çocuklarla ilgili yaşanan istismar vakalarının önlenmesinde Bakanlığınızın kendi iç değerlendirmesinde herhangi bir ihmal tespit etmiş midir? Hangi yükümlülükler yerine getirilmemiştir?
8. Savaş nedeniyle ülkemize tahliye edilen ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına bağlı çocuk kuruluşlarına yerleştirilen kaç tane Ukraynalı çocuk bulunmaktadır?
9. Benzer bir durumun yeniden yaşanmaması için yabancı ülke vatandaşları olan savunmasız çocukların Türkiye’ye kabulü, yerleştirilmesi, denetlenmesi ve korunmasına ilişkin yeni bir düzenleme, protokol veya eylem planı hazırlanmakta mıdır?
“TÜRKİYE’NİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ YERİNE GETİRİLMEDİ Mİ?”
Yeneroğlu’nun önergesinde özellikle BM Çocuk Hakları Sözleşmesi ve Lanzarote Sözleşmesi kapsamında Türkiye’nin tüm çocukları korumakla yükümlü olduğuna dikkat çekildi.
İddiaların ağırlığı nedeniyle Bakanlığın, kendi içinde yürüttüğü değerlendirmelerde herhangi bir ihmal tespit edip etmediğini açıklaması istendi.
