AKP Samsun Milletvekili Mehmet Muş'un başkanlığında toplanan TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda, Milli Savunma Bakanlığı 2026 bütçesi, kesin hesabı ve Sayıştay raporları ile Akaryakıt İkmal ve NATO Pol Tesisleri İşletme Başkanlığı Sayıştay raporları görüşülüyor.
DEM Parti Mardin Milletvekili Kamuran Tanhan, konuşmasında, kara mayınları ve mayın temizleme faaliyetlerine dikkat çekti. Tanhan, Türkiye'nin uluslararası sözleşmeler kapsamındaki yükümlülüklerini hatırlatarak, "Türkiye 11 yılı aşkın bir süredir altına imza koyduğu protokolün ve Sözleşmenin tam olarak gereğini neden yerine getirmemektedir? 2025 yılının bitimine önümüzde sayılı günler kala bu Sözleşmenin gereğini yerine getirecek misiniz?" sorularını yöneltti.
Tanhan, Türkiye’ de mayın kirliliğinin, 2020 yılı itibarıyla 150 milyon metrekare olarak değerlendirildiğini, 2025 yılına kadar yaklaşık 67 milyon metrekaresinin söz konusu kirlilikten ardındırabileceğinin öngörüldüğünü belirtti. Tanhan, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bu rakamlar elbette önemlidir ancak karşımızda duran gerçeklik, bu rakamların Türkiye'deki toplam mayınlı alanın çok küçük bir bölümünü kapsadığıdır. Ayrıca Milli Savunma Bakanlığı, 'Mayınsız bir Türkiye' hedefine ulaşmak için yaklaşık 332 milyon dolar ek kaynağa ihtiyaç olduğunu beyan etmektedir. Sorun şuradadır, bu kaynak ne bütçede ayrılmıştır ne de uluslararası fonlardan temin edilmiştir. Dolayısıyla 2025 hedefinin tutmayacağı şimdiden görünmektedir. Türkiye, Ottawa Sözleşmesi kapsamında daha önce iki kez süre uzatımı talep etmiştir. Mevcut ilerleme oranları, üçüncü bir süre talebinin gündeme geleceğini açıkça göstermektedir. Plan vardır, fakat planın süre, bütçe ve kapasite açısından gerçekçi şekilde tamamlanması mümkün görünmüyor. Bu nedenle temizliğin neden ilerlemediği sorusuna sahici bir yanıt arıyoruz.
MAYIN TEMİZLİĞİ
Kara mayınları, bu ülkenin çatışmalı tarihine tanıklık eden yurttaşların belleğindeki en derin yaralardan bir tanesidir. Sınır hatlarında, yaylalarda, köy yollarında, çocukların oyun alanlarında duran her mayın, aslında yıllardır çözümsüz bırakılmış meselenin birer simgesidir. Bu nedenle mayın temizliği yalnızca teknik bir iş değil, aynı zamanda barışın altyapısını kurmak anlamına da gelmektedir. Bu ülkenin barış, diyalog ve demokratik çözüm arayışı, defalarca ifade edildiği gibi, toplumun tüm kesimlerinin ortak talebidir. Bu topraklarda barış çağrısını en güçlü biçimde dile getiren, toplumsal çatışmanın sonlanması için kapsamlı bir çerçeve ortaya koyan yaklaşım da bellidir. Bu çerçevenin özünde şu var: silahsızlanma, demokratik siyaset kanallarının açılması, halkların hak ve özgürlük temelli bir ortak yaşamda buluşması. Bu anlayış, yalnızca geçmişe dönük bir çağrı değil, bugün halen geçerli ve ihtiyaç duyulan bir toplumsal perspektifte işaret etmektedir. Mayınların temizlenmesi, sınırların güvenli hale getirilmesi, yurttaşların topraklarına kavuşması ve çocukların ölmediği bir ülke, ancak barış ve demokratik çözüm iradesiyle mümkündür."
Cevdet Akay
F-35 SORUNU
CHP Karabük Milletvekili Cevdet Akay da "ABD'den alınacak 300 adet Boeing uçağının gümrük vergisiz fiyatının yaklaşık 33 milyar dolar olduğu" iddialarının basına yansıdığını anımsatarak, şunları kaydetti:
"Biz bu anlaşmaları yaparken pazarlık gücümüzü yeterince kullanıp, ülkemiz için ne gibi tavizler aldık? Bunlarla ilgili kamuoyuna pek bir şey yansımadı. Örneğin burada Kaan uçağımız için motor tedariki için bir garanti bir güvence aldık mı? Bu bizim için önemli biliyorsunuz, kendi motorumuzu üretinceye kadar. Gümrük ve vergilerle ilgili bazı ürünlerde indirimler istedik mi, talep ettik mi? Bu konuyla ilgili çok aydınlatıcı bilgi alamadık biz, sizde bilgi varsa bizimle paylaşacağınız, F-35 sorununun çözülmesi ile ilgili garanti olma gibi birtakım şeyler, tavizler alabildik mi?"
Akay, 2021'de talep edilen 40 adet yeni F-15 Blok uçağına değinerek, "Bununla ilgili İsveç'in NATO üyeliğinin onaylanmasından sonra burada bir esneme yapıldı. 23 milyar dolarlık bir anlaşmaydı. Fakat burada 79 modernizasyon kitinin iptalini 7 milyar dolara indirdik. Bir kısımda ödeme yaptık yanılmıyorsam 1,4 milyar civarında bir ödeme yaptık. Burada son durum nedir? Ne aşamadayız?" diye sordu.
İngiltere'den alınacak Eurofighter uçaklarıyla ilgili de Akay, "20 bin kişiye orada istihdam sağlıyor. Ama kıyaslama yaptığımız zaman İsrail'deki son teknolojik savunma araçları, Yunanistan'ın gerektiğinde F-35'leri alabilmesi, herhangi bir çatışmada ABD, Avrupa ülkelerinin nereden taraf olacağı da belli, bu konuyla ilgili yerli milli üretimimizi bir an önce yapmamız lazım" dedi. Akay, Eurofighterların bu tip uçaklar karşısında yüzde 20 civarında başarılı olduğunun ifade edildiğini hatırlatarak, bunun doğru olup olmadığını sorusunu yöneltti.
