Anayasa Mahkemesi (AYM), sokak hayvanlarına ilişkin yapılan sokak hayvanlarının öldürülmesinin önünü açan düzenlemeyi Anayasa’ya aykırı bulmadı. Resmi Gazete’de yayımlanan gerekçeli kararda, hayvanların Türk hukuk sisteminde bir “hak öznesi” değil, hukuken eşya statüsünde değerlendirildiği anımsatıldı.
Kararda devletin sokak hayvanı popülasyonunu kontrol altında tutma yükümlülüğünün altını çizdi.
Kararda, kamu düzeni, halk sağlığı ve güvenliği gerekçeleriyle yapılan müdahalelerin Anayasa’ya aykırılık taşımadığı belirtildi. Bu kapsamda, gerektiğinde öldürme yöntemlerine izin veren düzenlemelerin de hukuken mümkün olduğu kaydedildi.
AYM’nin gerekçesinde, hayvanların Türk hukukunda bir “hak öznesi” olarak kabul edilmediğine vurgu yapıldı. Buna karşın, anayasanın çevre ve hayvanların korunmasına ilişkin hükümleri doğrultusunda devletin tedbir almak zorunda olduğu belirtildi.
KAMU SAĞLIĞI VURGUSU
Mahkeme, sokak hayvanlarının insan sağlığı açısından risk oluşturmaması gerektiğini, bunun da devletin “kişinin maddi ve manevi varlığını koruma yükümlülüğü” kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini ifade etti. Bu nedenle kanun koyucunun popülasyonu kontrol etmek amacıyla sert yöntemlere başvurabileceği belirtildi.
KANUN KOYUCUYA GENİŞ TAKDİR ALANI
AYM, düzenlemelerde Anayasa’ya aykırılık bulunmadığına karar vererek, hayvan popülasyonuna ilişkin politikaların belirlenmesinde kanun koyucunun geniş bir takdir yetkisi bulunduğunu vurguladı.
CHP'DEN SERT TEPKİ
CHP Gurup Başkan Vekili Gökhan Günaydın, konuya ilişkin sosyal medya hesabından bir açıklama yaptı. Söz konusu karara tepki gösteren Günaydın'ın paylaşımında şu ifadelere yer verildi:
Başlığı hayvanları koruma, içeriği sokak hayvanlarının canına kast etme olan kanunun iptalini talep eden başvurumuzu reddeden AYM kararı dün gece RG’de yayımlandı.
Kanunun yayımından 13 GÜN SONRA yaptığımız başvuruya yürütmeyi durdurma vermeyen AYM, red kararının gerekçesini 1 yıl 4 ay sonra yayımlayabildi.
15 üyeli AYM’nin 7 üyesi, çeşitli maddelerde muhalefet şerhi kullandı. AYM’nin 8 üyesi ise tüm maddeler açısından iptal istemimizi reddetti.
Geriye en basitinden şu soru kaldı:
Çoluğuyla çocuğuyla can taşıyan ve kısa ömürlerini can havliyle peşlerinden sürüklemeye çabalayan 4 milyon sokak köpeğini, kapasiteleri 100 bini bulmayan barınaklara hapsetmeye çalışmak, insanlık dışı cinayetler bir tarafa, oralarda en hafif haliyle salgın hastalıklardan ölümlerine neden olmak büyük bir vebaldir.
Barınaklara hayvan toplamayan ya da toplayıp aşıladığı - kısırlaştırdığı hayvanları, eski yasada tanımlandığı şekliyle yeniden yaşam alanlarına bırakan belediyelerimize yönelik kesilen milyonlarca liralık cezalar, başkan ve çalışanlarımıza yönelik tehditler canımıza tak etmiştir.
Tehdidi en son sokaktaki canlılara mama - yem veren yurttaşlarımıza kadar yükselten bir anlayışın vicdanlarımızda kabulü yoktur, olamaz.
İnsanoğlunun kendisini diğer canlıların yaşamlarına karar verecek bir noktada görmesinin, çağımızın en büyük ahlak sorunu olduğundan kuşku yoktur.
Sokakların güvensiz hale gelmesinde ağzı var dili yok canlıların payı, insanoğlunun vahşiliğinin yarattığı ekosistemle kıyaslandığında, zerre mertebesindedir.
Kuşkusuz, merkezi hükümet ve yerel yönetimler hep birlikte, finansal kaynak ve kapasite sağlayarak, aşılama ve kısırlaştırma seferberliğiyle, insanlığımızdan çıkmadan, birkaç yıl içinde bu sorunu çözebiliriz, çözebilirdik.
Geriye bir utanç kalmamalıydı..
17 yıl can yoldaşlığımı yapan Tarçın ve tüm sokakta yaşayan canlıların bakışlarıyla anlattığı sevgi, vefa ve yoldaşlık adına söylüyorum ki, bu düzeni değiştirmeliyiz, değiştireceğiz."