Avrupa Birliği'nin (AB) savunma gücünün yükseltilmesi için oluşturulan Avrupa İçin Güvenlik Eylemi (SAFE) kapsamında Türkiye ile müzakere aşamasına dahi geçilemedi. Avrupa Komisyonu’nun, İngiltere ile yürüttüğü müzakereler, katılım payı nedeniyle başarısızlıkla sonuçlandı. SAFE kapsamında 2030 yılına kadar 150 milyar Euro’luk fona Türkiye’nin katılımına Yunanistan, GKRY ve Fransa sıcak bakmıyor. Yapılanmada 2030 yılına kadar planlanan projelerin başvuru süresi 30 Kasım’da doldu, Türkiye için bir ortaklık şu an görünmüyor.
Rusya-Ukrayna savaşı, ABD Başkanı Donald Trump’ın tavrı nedeniyle AB, savunma konusunda kendine yeter hale gelmeyi hedefliyor. Bu kapsamda oluşturulan yapı içerisine Ukrayna da alındı. Türkiye, Kanada, Güney Kore ve İngiltere’ye, bu fona katılım müzakereleri yapılacak “Üçüncü ülke” statüsü tanındı.
Cumhuriyet'te yer alan habere göre; Türkiye SAFE yapılanmasında yer almak için müzakerelerde bulunmak amacıyla başvuru yaptı. İngiltere ve Kanada ile müzakereler başlatılırken, Türkiye ile müzakereler bile başlatılmadı. İngiltere ile yürütülen müzakereler, katılım payı konusunda tıkandı ve İngiltere bu şartlarda anlaşmanın olanaksız olduğunu açıkladı. Kanada ise programa katılım konusunda uzlaşma sağladı. Yapılanma kapsamında 2030’a kadar katılımcı ülkelerin SAFE fonuna sunacağı savunma projelerinin son başvuru tarihi 30 Kasım olarak açıklanmıştı. Bu tarihin geçmesi ve müzakerelerin dahi başlatılmaması, Türkiye’ye öncelik verilmediğini ortaya koyuyor.
Fon için Yunanistan, GKRY, Belçika, Bulgaristan, Çekya, Estonya, İspanya, Fransa, Hırvatistan, İtalya, Letonya, Litvanya, Macaristan, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, Finlandiya ve Danimarka başvuruda bulundu. Bazı ülkelere aktarılacak fonların bir bölümlerine de onay çıktı. Projelerin ortaya çıkmasının ardından Türkiye diğer ülkelerin ulusal projelerine en fazla yüzde 35 düzeyinde katılım şansına sahip. Ancak “ulusal güvenlik” gerekçesiyle bu oranın da engellenmesi ya da sınırlandırılması olanaklı.
TÜRKİYE’YE KARŞILAR
AB içinde Almanya, Türkiye’nin yapı içerisinde yer almasını istiyor. Ancak Avrupa’nın savunma gücü olma iddiasındaki Fransa’nın Türkiye’ye pek sıcak yaklaşmadığı biliniyor. Yunanistan ile GKRY kategorik olarak Türkiye’ye karşı çıkıyor, ikili sorunlarda ödün elde etmeye çalışıyor.
Türkiye, son yıllarda geliştirdiği savunma sanayi üretim altyapısına karşın en başta ABD ile ambargo sorunu yaşıyor. Türkiye, kendi projelerinin ortak yapılarla maliyetini düşürmek, ambargoları aşmak ve teknoloji transferi için SAFE yapılanmasına sıcak yaklaşıyor. Motor teknolojisini geliştirme aşamasında olan Türkiye, AB ile ortaklık yaparak savunma işbirliği alanında yalnızlığını gidermeye çalışıyordu.
